Tai chi is dus een bewegingskunst waarbij je rustige, vloeiende en harmonieuze bewegingen maakt met je hele lichaam. Het wordt ook wel een ‘bewegende meditatie’ genoemd, omdat je al bewegend je geest kalmeert en je lichaam versterkt. Dat doe je zo langzaam en vloeiend dat het haast lijkt alsof je in slow motion beweegt.
In tegenstelling tot bij andere vechtsporten reageer je dan ook niet plotseling en snel op een aanval van je tegenstander, maar houd je je aan een vaste volgorde van bewegingen. Deze bewegingsreeksen worden ‘vormen’ genoemd en kunnen tot wel anderhalf uur duren, maar nemen in de westerse wereld veelal slechts zo’n drie tot twintig minuten in beslag. De nadruk ligt hierbij op een correcte lichaamshouding, een diepe en bewuste buikademhaling en een kalme geest. Je lichaam is ontspannen maar stabiel en krachtig, je bewegingen zijn vloeiend en alles draait om de intentie waarmee je beweegt en de aandacht die je daaraan besteedt.
Toch zijn er binnen de tai chi wel verschillende stijlen te benoemen, die elk hun eigen kenmerken hebben. Zo is de tai chi yang stijl een hele rustige en langzame tai chi stijl, terwijl de tai chi chen stijl ook explosieve elementen kan bevatten. Elk van deze tai chi stijlen kan weer verder onderverdeeld worden in verschillende substijlen, die van leraar op leerling worden overgedragen. Elke leraar voegt er zijn eigen kennis, vaardigheden en ervaring aan toe, waardoor zelfs de kunst zelf continu in beweging blijft.
Van oorsprong is tai chi dus een vechtkunst, waarbij de nadruk ligt op zachtheid. De aanval van een tegenstander wordt niet geblokkeerd, maar opgevangen en omgekeerd. De gedachte hierachter is dat de energie die de aanvaller gebruikt in zijn aanval wordt teruggegeven, waardoor hij uit balans raakt. Om dit te kunnen doen dient de verdediger zelf zowel sterk als ontspannen te zijn, alert te blijven en zacht te bewegen. Zo kan hij vloeiend meebewegen met zijn tegenstander om diens aanval te neutraliseren.
Het klinkt zweverig, maar dat is het eigenlijk niet. Juist bij tai chi is het heel belangrijk om stevig met je benen op de grond te staan en in het hier en nu aanwezig te zijn. Het is een vorm van mindful bewegen, die we tegenwoordig dan wel niet meer als vechtsport gebruiken, maar wel als innerlijke bewegingskunst.