sphere media background sample

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

In deze blog lees je alles over gevoelstemperatuur, windchill factor en andere meteorologische termen als waterkoud en hitte-index.

Het weer is een populair gespreksonderwerp in ons koude en natte kikkerlandje. Het is te koud, te nat, te winderig en soms gewoon te warm. Als we over het weer praten, gebruiken we vaak termen als gevoelstemperatuur of windchill factor. Want soms voelt het veel kouder of warmer aan dan de weer thermometer aangeeft. Weet jij wat de gevoelstemperatuur en de windchill factor precies inhouden en hoe je deze bepaalt? We gaan je een handje helpen en duiken In deze blog dieper in de wereld van de meteorologie, ofwel weerkunde. Na het lezen weet jij alles wat je moet weten over gevoelstemperatuur, windchill factor en andere meteorologische termen als waterkoud en hitte-index. 

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

Wat is gevoelstemperatuur en hoe bepaal je deze?

De gevoelstemperatuur is een indicatie van hoe koud of hoe warm de temperatuur aanvoelt voor een persoon. Daarbij houd je rekening met factoren als wind, luchtvochtigheid en straling van de zon. De gevoelstemperatuur kan dus heel anders zijn dan de normale temperatuur die je ziet op weersites als Weeronline of je eigen thermometer in de tuin. Die normale temperatuur is meetbaar en een vast gegeven. De gevoelstemperatuur is iets lastiger te bepalen. En dat heeft natuurlijk alles te maken met het factor gevoel. Hoe bepaal je nu de gevoelstemperatuur op een wetenschappelijke manier?
In de volgende tabel, op basis van de in Canada ontwikkelde JAG/TI methode, kun je zien wat de gevoelstemperatuur is bij verschillende temperaturen en windsnelheden. In deze tabel zie je dus niet de invloed van luchtvochtigheid en straling van de zon.

Wat is de windchill factor en hoe bepaal je deze?

Wat is nu de windchill factor of het windchill effect? Je kent het vast wel, je loopt buiten op een koude winterdag en er waait een ijzige oostenwind. Door de wind voelt het een stuk kouder aan dan de thermometer aangeeft. Dat komt doordat de wind de relatief warme lucht van je huidoppervlak weg blaast en zo zorgt voor meer verdampingskoeling. Het resultaat? Het voelt kouder aan dan je had gedacht.

Is de windchill factor of windchill effect nu hetzelfde als de gevoelstemperatuur? Beide termen worden door elkaar gebruikt, maar toch is er wel degelijk een verschil. De gevoelstemperatuur is namelijk niet alleen afhankelijk van de wind, maar ook van andere factoren zoals de luchtvochtigheid en persoonlijke eigenschappen. De windchill factor is een van de factoren die de gevoelstemperatuur bepalen.

Hoe bepaal je de windchill factor? Daarvoor maak je gebruik van de volgende formule:

Windchill factor = 13,12 + 0,6215*T - 11,37*((3,6*V)^0,16) + 0,3965*T*((3,6*V)^0,16)
T = de temperatuur in graden Celsius
V = de gemiddelde windsnelheid in kilometer per uur

Dus als de temperatuur 5 graden Celsius is en de windsnelheid 60 kilometer per uur, is de windchill factor -2 graden Celsius.

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

En wat is dan waterkoud?

Waterkoud weer is typisch Nederlands. De definitie van waterkoud, is een atmosfeer die koud en vochtig is. En als de lucht in de winter koud en vochtig is, ligt de gevoelstemperatuur lager dan de temperatuur op de thermometer. Doordat ons land aan zee ligt, is het in de winter regelmatig waterkoud.

Wat gebeurt er met je lichaam bij waterkoud winterweer? Doordat water warmte sneller geleid dan lucht, koelt het lichaam sneller af dan het kan opwarmen. Het gevolg? Het voelt koud, kil en aangenaam aan en als het dan ook nog eens waait, blijf je het liefst binnen. Wist je dat de luchtvochtigheid in Nederland meestal hoger ligt dan in berggebieden als de Alpen? De droge en koude lucht tijdens je wintersportvakantie voelt daarom veel minder koud aan. Dat kun je overigens ook zien aan de kleur van de lucht. Die strakblauwe hemel boven de wit besneeuwde bergen is zo blauw, omdat er weinig vocht in zit. Grijze, mistige lucht bevat meer vocht en voelt snel waterkoud aan.

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

Gevoelstemperatuur bij warm weer

De gevoelstemperatuur is niet alleen van toepassing op Hollandse winters, maar geldt ook bij warm weer. Zeker als de luchtvochtigheid hoog is, kan de gevoelstemperatuur aardig afwijken van de werkelijke temperatuur. Heb je weleens gehoord van de natteboltemperatuur en de drogeboltemperatuur? We vertellen je precies wat de luchtvochtigheid temperatuur, de natteboltemperatuur en de drogeboltemperatuur inhouden.

Luchtvochtigheid Temperatuur

Luchtvochtigheid speelt een belangrijke rol bij het bepalen van hoe warm of koud het aanvoelt tijdens warme dagen. Dat heeft alles te maken met verdamping. Warm weer betekent dat je zweet. Dat zweet verdampt en de warmte die daarvoor nodig is, wordt onttrokken uit je lichaam. Daardoor koelt je lichaam af en houd je het langer vol in de warmte. Lucht met een hoge luchtvochtigheid bevat veel waterdamp, waardoor jouw zweet minder snel verdampt. Met als gevolg dat jouw gevoelstemperatuur veel hoger is dan de werkelijke temperatuur.

Wist je dat een temperatuur van 30 graden bij 50 procent luchtvochtigheid aanvoelt als 31 graden en bij 80 procent als 38 graden? Zie ook in de tabel van de hitte of warmte index. 

Natteboltemperatuur: De natteboltemperatuur is een manier om de luchtvochtigheid te meten. De meting vindt plaats met een thermometer waarvan de bol bedekt is met een vochtige doek waar lucht over wordt geblazen. De natteboltemperatuur is de laagste temperatuur die bereikt kan worden door verdampingskoeling. Hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe dichter de natteboltemperatuur bij de werkelijke luchttemperatuur ligt. 

Drogeboltemperatuur: De drogeboltemperatuur is de temperatuur die je meet met je thermometer, zonder verdampingskoeling. Het is de werkelijke temperatuur. Hoe warmer het weer, hoe hoger de drogeboltemperatuur. Stijgt de luchtvochtigheid? Dan wordt de gevoelstemperatuur veel hoger, omdat je lichaam moeite heeft met koelen door verdamping.

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

Wat is de hitte of warmte index?

De hitte of warmte-index is een alternatief voor het windchill effect. Waar het windchill effect de invloed van wind op de gevoelstemperatuur aangeeft, laat de hitte-index juist zien wat de invloed is van luchtvochtigheid. Bij temperaturen onder de 20 graden Celsius heeft de luchtvochtigheid nog geen invloed op de gevoelstemperatuur. In de volgende tabel zie je precies wat de hitte-index is bij verschillende temperaturen en percentages luchtvochtigheid.

De temperatuur van ons lichaam is 37 graden. Komt de gevoelstemperatuur boven de 37 graden? Dan bestaat het risico op oververhitting. Vooral ouderen met een kwetsbare gezondheid, mensen met overgewicht en chronisch zieken zijn hier gevoelig voor.

Hitte-index volgens Steadman

Hoe bepaal je de gevoelstemperatuur of windchill factor?

We praten in Nederland graag over het weer. Het is te koud, te nat, te winderig en soms gewoon te warm. Veel gebruikte termen zijn gevoelstemperatuur en windchill factor. De gevoelstemperatuur is een indicatie van hoe koud of hoe warm de temperatuur aanvoelt voor een persoon. Die temperatuur wordt beïnvloed door factoren als wind en luchtvochtigheid en wijkt dus af van de temperatuur op de thermometer. In de tabel, op basis van de JAG/TI methode, zie je wat de gevoelstemperatuur is bij verschillende temperaturen en windsnelheden. De windchill factor is het effect van de wind op de gevoelstemperatuur. Waterkoud staat voor een koude en vochtige atmosfeer en daar hebben wij in ons koude kikkerlandje aan zee vaak mee te maken. Ook in warme omstandigheden speelt de gevoelstemperatuur een belangrijke rol, daarvoor hebben we de hitte-index. Vanaf nu heeft de wereld van de meteorologie voor jou geen geheimen meer.