wat is kunstschaatsen

Wat is kunstschaatsen?

Zoek jij een uitdagende fysieke sport die draait om balans en techniek? Bij het kunstschaatsen, ook wel kunstrijden genoemd, voer je allerlei bewegingen en sprongen uit op het ijs.

Al deze verschillende figuren en elementen bij elkaar voer je uit op muziek. Dit noemen we een ‘kür’. Bij deze sport ben je zowel sportief, creatief als muzikaal bezig. Maar hoe beoefen je het kunstschaatsen en welke sprongen bestaan er? Hoe werkt bovendien de choreografie en de jurering bij het kunstrijden? Met deze tips kom je alles te weten over deze bijzondere sport. 

skivakantie met kinderen

Wat is kunstschaatsen?

Kunstrijden is een prachtige combinatie van sport en kunst. Het is niet zomaar een kwestie van wat rondjes draaien op het ijs. Het gaat bij deze sport om elegantie, techniek en creativiteit. Als je kunstschaatsers op het ijs ziet, lijkt het alsof ze gemakkelijk de sprongen en spins maken. Niets is echter minder waar. Achter deze bewegingen zit jaren van training en discipline.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld langebaanschaatsen of shorttrack, gaat het bij kunstrijden om meer dan alleen snelheid. Als kunstschaatser combineer je je bewegingen met muziek. Je vertelt een verhaal op het ijs. Deze sport is daarmee zowel fysiek als mentaal een uitdaging. Iedere sprong en draai moet soepel verlopen, omdat je anders uit balans raakt op het gladde ijs. Dat vereist niet alleen kracht en uithoudingsvermogen, maar ook concentratie.

In het kunstrijden kun je bovendien volledig je creatieve kant kwijt. Je kiest zorgvuldig de muziek uit om op te schaatsen. Welke melodieën sluiten perfect aan op je bewegingen om de juiste emotie over te brengen? Je schaatskleding speelt hierbij ook een belangrijke rol. Kies bijvoorbeeld voor glinsterende stoffen om extra te schitteren op het ijs. 

Hoe beoefen je kunstschaatsen?

Bij het kunstrijden lijkt het soms alsof kunstschaatsers moeiteloos de sprongen en pirouettes maken. Hier zit natuurlijk flink wat oefening achter. Om het kunstrijden te leren, begin je met de basis. Selecteer de juiste schaatsen die aangenaam zitten. De schaatsen moeten voldoende ruimte hebben voor stevige, warme sokken. Te ruime schaatsen zorgen er echter voor dat je minder controle over de ijzers hebt. Een paar handschoenen en een helm helpen je om veilig op het ijs te schaatsen.

Balans
Vervolgens draait alles om balans. Je moet leren hoe je je gewicht goed verdeelt over je schaatsen, zodat je soepel over het ijs beweegt. Dit betekent dat je je bewust moet worden over je lichaamshouding. Met een rechte rug en gebogen knieën sta je stabieler op het ijs. Voordat je aan de spectaculaire sprongen begint, leer je eerst de basis van het schaatsen. Oefen met simpele glijbewegingen, stoppen zonder te vallen en het maken van bochten. Daarna ga je aan de slag met het maken van oefeningen op één been. De meeste bewegingen en sprongen beginnen namelijk vanuit deze positie.

Sprongen en spins
Heb je de nodige ervaring opgedaan? Dan begin je met de techniek voor sprongen en spins. Voor spins houd je je lichaam rechtop, met je armen strak tegen je aan en je hoofd recht naar voren. Bij sprongen buig je juist je knieën, breng je je armen naar voren en bereid je je voor om af te zetten. Bij zowel sprongen als spins spelen je armen een grote rol. Door je armen in te trekken bij een spin, versnel je de snelheid bij het draaien. Bij sprongen gebruik je je armen voor extra kracht bij het afzetten en om je lichaam te sturen in de lucht.

Landen
De landing is bij een sprong net zo belangrijk als de sprong zelf. Hierbij buig je je knie en houd je je lichaamsgewicht naar voren. Zo blijf je stabiel op het ijs. Eerst oefen je een landing op lage hoogte en snelheid. Hoe vaker je oefent, des te beter je techniek wordt. 

Wat is kunstschaatsen?

Welke kunstschaats sprongen bestaan er?

In het kunstrijden bestaan zes verschillende sprongen, ieder met hun eigen techniek en moeilijkheidsgraad. Deze zes sprongen zijn onder te verdelen in rand- en teensprongen. De sprongen die vanaf de randen van de schaatsijzers worden gemaakt, zijn de Loop, Axel en Salchow. Sprongen die starten vanaf de toe-pick zijn de Toe loop, Lutz en Flip.

Loop
De Loop is ook wel bekend onder de naam ‘de Rittberger’. Bij deze sprong zet je af met de buitenrand van je achterste been. Vervolgens draai je een rondje in de lucht waarbij je weer op dezelfde schaats landt.

Axel
De Axel is een van de moeilijkste kunstschaats sprongen, maar ook een van de mooiste om te zien. Je springt namelijk voorwaarts, waarbij je afzet met de voorkant van de buitenrand van het schaatsijzer. Daarna maak je een sprong van anderhalve rotatie. Vervolgens land je op de tegenovergestelde schaats.

Salchow
De Salchow is genoemd naar de Zweedse schaatser Ulrich Salchow. Bij deze sprong zet je af met de binnenste rand van je achterste been. Daarna maak je een volledige draai in de lucht, waarbij je landt op je andere been. Deze sprong behoort tot de basissprongen. Vaak voer je deze uit in combinatie met andere sprongen.

Toe loop
De Toe loop is in feite hetzelfde als de loop. Alleen gebruik je de ijzerpunt, oftewel de toe pick, van je schaats om je af te zetten. Vervolgens maak je bij deze kunstschaats sprong een volledige draai in de lucht. Daarna land je op dezelfde schaats. Meestal is dit een van de eerste kunstschaats sprongen die je onder de knie hebt.

Lutz
Bij de Lutz zet je af met de buitenrand van de ene schaats. Je gebruikt bovendien de ijzerpunt van de ander schaats om af te zetten. Daarna maak je een volledige draai in de lucht. De uitdaging van de Lutz is dat je tijdens de sprong van de buiten- naar de binnenrand moet draaien.

Flip
De Flip lijkt op de Toe loop, maar je voert hem uit met de binnenrand van de schaats in plaats van de buitenrand. Je zet af met de ijzerpunt van de andere voet. Vervolgens draai je in de lucht en land je op de andere schaats.

Naast het soort sprong bestaan er variaties in de hoeveelheid rotaties om de lengteas. Zo maak je de sprong enkelvoudig, dubbel, drievoudig of viervoudig. Als schaatser draai je bij alle sprongen dezelfde kant op. Meestal roteren schaatsers linksom, maar jij bepaalt zelf je voorkeurskant. 

skivakantie met kinderen

Hoe werkt een kunstschaatschoreografie?

Als kunstschaatser maak je vrijwel ieder jaar een nieuwe kunstschaatschoreografie of kür. Je begint een kür met het kiezen van de juiste muziek. De muziek geeft het tempo en de sfeer van de volledige choreografie weer. Van filmmuziek en klassieke stukken tot een moderne hit; jij bepaalt welk verhaal je wilt vertellen. Meestal kies je voor muziek met duidelijke ritmes en emotionele diepgang, omdat je hiermee de verschillende stemmingen in de routine kunt tonen. Vaak snijd je in de muziek om de kür perfect te laten aansluiten. Meestal bestaat een kunstschaatschoreografie uit minstens drie stukken. Het openingsgedeelte beschikt over krachtige muziek, daarna volgt een deel met langzamere tonen. Vervolgens sluit je af met een sterk slot.

Hoe je verder de kunstschaatschoreografie wilt indelen, bepaal je helemaal zelf. Veel schaatsers plaatsen sprongen in de eerste twee elementen. Bij de start ben je namelijk volledig gefocust. Als je sprongen in het tweede gedeelte van de kür opneemt, krijg je hiervoor echter meer punten. Verder neem je spins, stappen en overgangen in de choreografie op. Je maakt hierbij een balans tussen technische elementen en artistieke expressie. De overgangen en verbindingen zijn hierbij ook belangrijk. Je wilt dat de bewegingen soepel in elkaar overgaan, zonder onderbrekingen. Hierdoor blijft de choreografie vloeiend en blijft het publiek geboeid. In de overgang heb je bovendien de tijd om je voor te bereiden op de volgende sprong of spin.

Nadat de kunstschaatschoreografie in elkaar zit, begin je met het oefenen van de kür. Je neemt de choreografie meestal in kleine stukken door. Pas als je een gedeelte volledig onder de knie hebt, ga je door naar het volgende onderdeel. Je neemt iedere beweging, houding, expressie en passenserie door. Dit proces neemt meestal weken of maanden in beslag.

Hoe werkt de jurering bij kunstschaatsen?

Bij de jurering van kunstrijden letten de juryleden zowel op technische vaardigheden als artistieke expressie. Sinds 2004 hanteert men het International Judging System. Dit systeem verdeelt de beoordeling in een technische score en een programmacomponenten score.

Technische score
Bij de technische score let de jury op de uitvoering van de elementen en de moeilijkheidsgraad van deze onderdelen. Ieder element, zoals een sprong of spin, heeft een bepaalde basiswaarde. Een triple Axel heeft bijvoorbeeld een hogere basiswaarde dan een dubbele Toe Loop. Naast de basiswaarde geeft elk jurylid ieder element een Grade of Execution (GOE). Deze GOE varieert van -5 tot +5, aan de hand van hoe goed of slecht het element is uitgevoerd. De jury let hierbij onder meer op de hoogte van de sprong, de snelheid van een spin of hoe nauwkeurig de landing is. De technische score bestaat dus uit zowel de basiswaarde als de GOE van ieder element.

Programmacomponenten score
De programmacomponentenscore, ook wel presentatiescore, gaat over de artistieke en choreografische elementen van de kür. Deze score bestaat uit vijf subcategorieën:

- Skating Skills: de kwaliteit van het schaatsen, zoals balans, glijden en controle
- Transitions: de soepelheid van de overgangen tussen de verschillende elementen
- Performance/Execution: de energie en expressie van de schaatser
- Choreography: hoe passen de bewegingen en elementen bij de muziek en het thema van de routine
- Interpretation of the Music: hoe voelt de schaatser de muziek aan en drukt zich hij of zij zich uit door middel van de bewegingen

De juryleden geven ieder van deze subcategorieën een cijfer op een schaal van 0 tot 10. De eindscore is vervolgens het totaal van zowel de technische score als de programmacomponentenscore. 

Kunstrijden is meer dan alleen een fysieke uitdaging op het ijs. Met deze kunstvorm train je niet alleen je uithoudingsvermogen en techniek, maar werk je daarnaast aan je creativiteit en expressie. Je begint met de basisstappen en werkt vervolgens aan steeds complexere sprongen, zoals de Axel en Rittberger. Laat je creativiteit de vrije loop bij het samenstellen van een choreografie en kies muziek die jouw verhaal vertelt. Juryleden waarderen zowel technische perfectie als artistieke expressie. Met geduld en hard werken straal jij op het ijs. Decathlon biedt bovendien alle schaatsbenodigdheden, zodat jij goed voorbereid gaat kunstrijden. Kortom, pak die schaatsen, stap op het ijs en laat jouw unieke stijl zien! 

Ontdek nog meer sporten

schaatsen in Nederland

Zin om te schaatsen? Dit zijn alle schaatsbanen in Nederland

Wil jij Nederland ontdekken op het ijs? Lees in deze blog meer over de schaatsbanen in Nederland.

Hoe leer je schaatsen?

Hoe leer je schaatsen?

Wil je leren schaatsen? Vraag je je af hoe je kunt beginnen met schaatsen? Leren schaatsen vraagt eigenlijk maar een klein beetje moed, voldoende motivatie, en vooral veel oefening!

schaats balans

Hoe kun je jouw balans op schaatsen verbeteren?

Als je eenmaal hebt leren schaatsen, verleer je het over het algemeen niet. Je kunt dan ook vrij gemakkelijk zeggen dat je kunt schaatsen.

Schaatsen op natuurijs

Schaatsen op natuurijs

Niets is zo magisch als schaatsen op natuurijs. Lees alles over schaatsen op natuurijs in deze blog!