Vechtsporten

Een gids voor vechtsporten

De vechtsport is een belangrijke toepassing van de vechtkunst, ook wel martial arts genoemd. Wereldwijd zijn er ontelbare soorten vechtsporten en verschillende stijlen binnen deze vechtsporten. Wat de vechtsport precies inhoudt en waarom het zo’n belangrijke tak van sport is, lees je in dit sportadvies. 

IN NEDERLAND IS DE VECHTSPORT OF MARTIAL ARTS BIJ HET GROTE PUBLIEK VOORAL BEKEND OM FILMS ALS KUNG FU PANDA EN THE KARATE KID EN GROTE TOPSPORTERS ALS RICO VERHOEVEN EN EDITH BOSCH. MAAR DE VECHTSPORT IS ZOVEEL MEER, DIT LEES JE IN DIT SPORTADVIES.

Waar komen vechtsporten vandaan?

Vechtsporten zijn onderdeel van de veel bredere term ‘vechtkunst’. De vergelijkbare term ‘martial arts’ betekent letterlijk ‘krijgskunsten’ en is een geheel van voettechnieken en -tradities. De vechtkunst bestaat al heel lang, al sinds voor het jaar 0. De vechtkunst kent vooral zijn roots in het oosten en komt daar voornamelijk voort uit verschillende religies. Maar martial arts kent niet alleen een religieuze benadering; het kan zelfs elementen als meditatie, alternatieve geneeswijzen of acupunctuur omvatten. Ook komen er diverse dansbewegingen in voor. 

Tegenwoordig zijn vechtsporten erg populair en dat is niet voor niets. Het verschil tussen vechtsporten en de vechtkunst, is dat bij vechtsporten de nadruk ligt op het competitieve aspect, vaak in georganiseerd verband. De vechtsport is eigenlijk een verdedigingssport, waar veel technieken en andere elementen bij komen kijken. Het één-op-één beoefenen van een vechtsport wordt ook wel sparren genoemd en is de ultieme manier om je technieken op een tegenstander uit te proberen. Wat erg belangrijk is bij de vechtsport, is dat het nooit mag dienen als geweld, alleen als verdediging. Daarom mag er ook nooit buiten competitieverband of de ring worden gevochten. Hiervoor geldt een zogenaamde erecode van de vechtsport: “Vechten gebeurt alleen op de mat of in de ring, en nooit op straat. De technieken die je worden aangeleerd mogen alleen worden gebruikt ter verdediging van jezelf of anderen. Je mag nooit je vechttechnieken gebruiken tegen iemand die zich niet kan verdedigen. Eer, loyaliteit en trouw zijn aan de code zijn belangrijker dan welke vechttechniek, graduatie of titel dan ook.”

De voordelen van vechtsport

Het beoefenen van een vechtsport heeft veel voordelen, zoals:
- Een fysiek sterker en strakker lichaam: bij veel vechtsporten ligt de nadruk op krachtige bewegingen en dankzij de combinaties van stoten en trappen verbrand je zeker acht calorieën per minuut.
- Een beter uithoudingsvermogen: het uitvoeren van vechtsporten kan conditioneel best heel zwaar zijn, waardoor je op de langere termijn je uithoudingsvermogen verbetert. 
- Meer flexibiliteit in je lichaam: dankzij vechtsporten word je wendbaarder, wat je kan helpen blessures te voorkomen.
- Betere coördinatie en balans: je verbetert je lichaamsbalans door de vele verschillende (uitwijkende) bewegingen die je moet maken. 
- Je wordt zelfverzekerder: tijdens het beoefenen van vechtsporten leer je jezelf verdedigen, wat je in het dagelijks leven extra zelfverzekerdheid kan geven. 
- Je verbetert je focus en bewustzijn: dankzij vechtsporten leer je je bewust te worden van je eigen acties en die van de mensen om je heen.
- Het vermindert stress: tijdens een training of wedstrijd kun je al je energie kwijt en hoef je verder even nergens aan te denken.
- Je karakter kan verbeteren: dankzij vechtsporttrainingen leer je respect, discipline, samenwerking en nederigheid.

Ben ik geschikt voor een vechtsport?

Ben ik geschikt voor een vechtsport?

We begrijpen dat de naam ‘vechtsport’ je nog al kan afschrikken. Maar de meeste vechtsporten zijn zeker niet zo gevaarlijk als dat de naam doet lijken, hopelijk helpt bovenstaande opsomming daarbij. Wil je met een vechtsport beginnen, dan is het belangrijk om te weten dat bij vechtsporten bepaalde eigenschappen erg belangrijk zijn. Zo moet je discipline hebben en over zelfbeheersing beschikken. Deze eigenschappen kun je natuurlijk ook leren tijdens het beoefenen van een vechtsport. Per sport zijn andere elementen belangrijk en dus leggen we ze hieronder uit. Twijfel je of een (bepaalde) vechtsport iets voor jou is? Bij de meeste sportscholen en verenigingen kun je eerst een proefles doen voordat je een beslissing neemt. Aarzel niet en probeer het uit!

Welke soorten vechtsporten zijn er?

Ben je eruit dat je een vechtsport wilt gaan beoefenen, dan is natuurlijk nog de vraag welke vechtsport je kiest. Zoals hierboven al aangegeven, zijn er ontelbaar veel soorten en stijlen qua vechtsporten. De sporten lopen erg uiteen. Zo wordt de vechtkunst veelal geassocieerd met de oosterse vechtsporten judo, karate en kungfu, maar ook met westerse sporten als worstelen en boksen. Ruwweg kun je vechtsporten onderverdelen in drie groepen:
1. Slag: vechtkunsten die de nadruk leggen op slag- en traptechnieken (bijvoorbeeld (kick)boksen).
2. Worstelen: vechtkunsten die de nadruk leggen op het vastgrijpen en neerleggen van de tegenstander, meestal met behulp van houdgrepen (bijvoorbeeld judo).
3. Wapens: vechtkunsten waarbij men met wapens vecht (bijvoorbeeld schermen).

De meeste vechtsporten kunnen beoefend worden vanaf vijf jaar, vanaf het moment dat hun geest er weerbaar genoeg voor is. In dit sportadvies lichten we de volgende grote vechtsporten uit: (kick)boksen, judo, aikido, karate, taekwondo, Jiu-Jitsu en schermen.

Een overzicht van alle grote vechtsporten

  • Een gids voor vechtsporten

    (kick)Boksen

    Boksen is een typische vechtsport waar sparren bij komt kijken. Door middel van slagen probeer je de ander uit te schakelen. Belangrijke elementen zijn het werken aan je evenwicht en je reflexen; ‘judo’ betekent namelijk ‘de weg van de soepelheid’. Je traint daarbij je hele lichaam. Boksen is daarnaast niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je geest. Je leert emoties beheersen en je ontwikkelt zelfvertrouwen. Als bokser moet je minstens 10 jaar oud zijn om te mogen vechten in de ring. Als je jonger bent dan 15, mag je op recreatief niveau boksen en trainen. Daarnaast is het verboden om gebruik te maken van trappen en stoten tegen het hoofd als je nog geen 18 bent. Tegenwoordig bestaan er veel disciplines binnen het boksen, waaronder Engels boksen (klassiek, alleen slagen op het bovenlichaam) en kickboksen (zowel slagen als trappen). Een moderne en populaire vorm van boksen is cardioboksen. Hierbij combineert men boksen met fitness, waarbij je werkt aan je conditie.

  • Een gids voor vechtsporten

    Judo en aikido

    Judo komt oorspronkelijk uit Japan en heeft als doel om de tegenstander op de rug te krijgen. Tijdens de judotraining doe je veel oefeningen waarbij je over de grond rolt en je je op allerlei manier verplaatst, rechtop en over de grond. Hierbij draagt men een judopak, ook wel judogi genoemd. Dit judopak mag tijdens een duel ook worden vastgepakt. Met judo kun je je motorische vaardigheden en lenigheid verbeteren. Veel kinderen beoefenen judo; het is de ultieme manier voor kinderen om zich even helemaal uit te leven. Ook leren kinderen dankzij judo al van jongs af aan om opgelegde rituelen en regels te respecteren. Ondanks dat veel kinderen aan judo doen, is de sport geschikt voor iedere leeftijd. Dit samen maakt de judo heel toegankelijk en geschikt voor iedereen. 

    De woorden ai, ki en do betekenen ‘de weg van samenbrengen van levensenergie’ of ‘de weg van de harmonieuze geest’, wat staat voor een geweldloze sport. Tijdens aikido valt men bijna niet aan; alle technieken zijn bedoeld als verdediging. Net als bij judo, reageer je bij aikido op een uitgeoefende kracht van de tegenstander niet met tegenkracht, maar met méégeven. Een groot verschil met judo is echter dat er bij aikido geen sprake is van een competitie-element.

  • Een gids voor vechtsporten

    Karate

    Net als bij judo, komt karate uit Japan en moet je tijdens het beoefenen van de sport alle spieren in je lichaam gebruiken. Maar waar judo meer om het fysieke draait, draait het bij karate meer om concentratie. Daarnaast is evenwicht, uithoudingsvermogen en lichaamscoördinatie erg belangrijk. Dit zie je voornamelijk terug in de vele trap-, stoot- en afweertechnieken die worden toegepast. Hierdoor wordt karate ook voornamelijk gebruikt voor zelfverdediging. Het kan natuurlijk dat trappen en stoten (onbedoeld) richting het hoofd gaan. Het gebruik van een helm en gebitsbescherming zijn daarom verplicht bij deze sport.

  • Een gids voor vechtsporten

    Taekwondo

    Ook taekwondo is een vorm van zelfverdediging, met als oorsprong de zelfverdedigings- en vechtkunst in Korea. Taekwondo staat voor het gebruik van de hand en de voet, met als doel jezelf te verdedigen en je persoonlijkheid te verbeteren. Een taekwondotraining kan bestaan uit het oefenen van technieken, maar ook sparren en zelfverdediging. Binnen de sport is er veel focus op zelfbeheersing en respect, wat je ook aangeleerd krijgt. Daarnaast komt er ook discipline en coördinatie bij kijken. Qua technieken gaat het dus vooral om de vele (hoge) traptechnieken en verscheidene handtechnieken. Zelfs het breken van planken en dergelijke is een toegepaste taekwondotechniek. Voornamelijk vanwege het voetengebruik, is bescherming van belang. Tijdens wedstrijden, maar ook tijdens de training. Bij Decathlon vind je hier een ruim aanbod voor. 

  • Een gids voor vechtsporten

    Jiu-jitsu

    Jiu-Jitsu komt oorspronkelijk uit Japan en later uit Brazilië (ook wel Brazilian Jiu-Jitsu (BJJ)) en kan vertaald worden als ‘zachte kunst’ of ‘soepele techniek’. Bij Jiu-Jitsu en BJJ komen diverse judo basisvormen (waaronder werpen en grepen) samen met onder andere slag-, stoot-, steek- en traptechnieken. Het verschil tussen Jiu-Jitsu en BJJ is echter dat bij Jiu-Jitsu het voornamelijk om werptechnieken, terwijl BJJ zich meer richt op grondgevechten. Bij beide vormen van Jiu-Jitsu leer je jezelf te verdedigen tegen verschillende aanvallen, maar ook leer je het uitvoeren van verschillende aanvalstechnieken. Dit dus in tegenstelling tot aikido, karate en taekwondo, waarbij het echt puur om zelfverdediging draait. Waar de klassieke vechtsporten gebonden zijn aan bepaalde verdedigingsregels, is Jiu-Jitsu gebaseerd op de aanval van de tegenstander. Dit kan een aanval zijn vanuit alle denkbare posities en vanuit diverse vechtdisciplines. De aanval van de tegenstander heeft bij Jiu-Jitsu dus wel degelijk invloed op het moment van verdedigen en de manier waarop je verdedigt. Jiu-Jitsu klinkt dus iets agressiever dan de andere martial arts, maar blijft een sport die zeker geschikt is voor alle leeftijden. 

  • Een gids voor vechtsporten

    Schermen

    Schermen wijkt het meest af van de andere vechtsporten. Dit zit hem in het feit dat je niet met je eigen lichaamsdelen aanvalt, maar met een wapen. Bij deze vechtsport werk je zowel aan je concentratie als aan je reflexen. De technieken zijn in Europa ontwikkeld en de sport vond oorspronkelijk plaats op het slagveld. Later is dit verschoven naar duels op een loper, waarbij de twee spelers er alles aan doen om de tegenstander te raken, zonder zelf geraakt te worden. Het wapen dat je daarbij gebruikt, heet een floret, degen of sabel. Ieder soort wapen heeft effect op de manier waarop je het schermen beoefent. Schermen is misschien wel de vechtsport waarbij het meest van de beoefenaars wordt gevraagd. Het vereist tactisch inzicht, fysieke kracht, snelheid, goede reflexen, beslissingsvermogen, evenwicht en ritme. Zo is de punt van de sabel het snelst bewegende item op de Olympische Spelen! Maar ook bevat het mentale elementen zoals fair play, eergevoel, discipline, humor, vreugde, de wil om te winnen en de aanvaarding van een nederlaag. Kortom: het bevat veel elementen. Echter kun je veel van deze elementen ook aanleren, wat de sport toch heel toegankelijk maakt. Schermen is geschikt voor iedereen, al vanaf vijf jaar. 

Hopelijk helpt bovenstaande uitleg van de verschillende grote vechtsporten bij het begrijpen van de verschillen ertussen. En nog belangrijker: welke vechtsport het beste bij jou past.

Bandensysteem

Het bandensysteem

Bij zowel judo als aikido, karate, taekwondo en Jiu-Jitsu gebruik men een bandensysteem met banden in verschillende kleuren. Zo moet een martial arts leerling, jong of oud, na een paar maanden lessen een kleine test maken over zijn of haar verkregen kennis. Slaagt hij of zij hierin, dan kan hij zijn witte band ruilen voor een gele band. Aangezien het omruilen van banden vaker kan gebeuren, geeft dit leerlingen extra motivatie om regelmatig naar de lessen te komen en goed mee te werken. De volgorde daarbij is: wit - geel - oranje - groen - blauw - bruin - zwart. Dankzij deze verschillende banden, ook wel ‘graden’ genoemd, kun je leerlingen van verschillende graad goed onderscheiden. Zo heb je dus voor ieder niveau keuze uit tegenstanders met dezelfde band. Dat maakt de martial arts nóg toegankelijker. 

Waar kan ik deze vechtsporten beoefenen?

Nederland biedt veel mogelijkheden wat betreft het beoefenen van vechtsporten, zowel voor beginners als gevorderden en zowel op recreatief- als wedstrijdniveau. Tegenwoordig worden zelfs in heel veel sportscholen bokslessen gegeven, zowel bij de bekende ketens als bij de lokale sportscholen. Vaak beoefent men hier cardioboksen. Ook bestaan er speciale boksscholen, waar je met behulp van een trainer voornamelijk aan sparren doet. Voor de verschillende martial arts geldt dat dit vaak in een dojo wordt beoefend, wat letterlijk ‘de plaats waar men de weg leert’ betekent. Dit is een oefenzaal met daarin een speciale mat. Op deze mat kun je onbezorgd de verschillende martial arts beoefenen, zonder daarbij bang te zijn voor vallen en valbreken. Daarnaast zijn er ruim 80 schermlocaties in Nederland. Voor schermen verkoopt Decathlon alleen kleding, maar bij vrijwel alle schermlocaties kun je de overige benodigdheden gewoon lenen of huren. Belangrijk om te weten bij schermen, is dat lidmaatschap van de Koninklijke Nederlandse Algemene Schermbond (KNAS) noodzakelijk is om verzekerd te zijn en mee te doen aan onder andere wedstrijden en competities. Iedere plaats in Nederland heeft wel in de buurt een plek waar je één van deze vechtsporten kunt beoefenen. Neem gerust een kijkje en volg je hart!