Wat is het nut van verschillende opstellingen?
Het nut van verschillende voetbal opstellingen is om in te kunnen spelen op de beschikbare spelers en tegenstander. Door de formatie voor iedere wedstrijd aan te passen, bereikt een team vaak de beste resultaten. Iedere tegenstander is namelijk anders, maar het team functioneert ook altijd anders. Is er een goede aanvaller uitgevallen of hoeft een team alleen maar gelijk te spelen om verder te komen in een toernooi? Dan is een verdedigende opstelling een goede keuze. Moet een team juist punten scoren en lijkt de tegenstander een zwakke verdediging te hebben? Dan ligt een aanvallende opstelling voor de hand.
Trainers hebben altijd verschillende opstellingen bij de hand. Er zijn namelijk al tientallen jaren verschillende standaardformaties die keer op keer terugkomen in het voetbalspel. Deze gebruiken coaches als blauwdrukken voor hun team. Afhankelijk van de omstandigheden kiezen ze voor een bepaalde opstelling en puzzelen ze vervolgens waar welke speler het beste tot zijn recht komt. Ook tactiek speelt hier een rol in. Misschien heeft het team wel bepaalde combinaties geleerd die het makkelijkste te maken zijn binnen een bepaalde opstelling.
Punt naar voren
Een van de termen die je vaak tegenkomt bij voetbal opstellingen is 'spelen met de punt naar voren'. Dit gaat over de opstelling van de middenvelders. Deze spelers spelen zowel aanvallend als verdedigend en hebben dus een belangrijke taak. Toch maken trainers vaak onderscheid tussen verschillende soorten middenvelders. Speelt een team met de punt naar voren, dan is er één aanvallende middenvelder die voor twee verdedigende middenvelders staat. Zij vormen samen een driehoek die het makkelijker maakt om te combineren met de bal.
Punt naar achteren
Een opstelling kan ook met de punt naar achteren zijn. Ook dit gaat over de formatie van de middenvelders. In dit geval staan twee aanvallende middenvelders voor één verdediger. Deze speler moet vooral helpen bij de opbouw van het spel en geeft dus voornamelijk voorzetten aan de andere middenvelders. Een grote voorstander van met de punt naar achteren spelen was Johan Cruijff. Met deze opstelling hebben spelers namelijk veel meer teamgenoten om direct naar over te spelen.
433
Voor veel (amateur)teams is 433 de gebruikelijke opstelling van het team. De formatie bestaat uit vier verdedigers, drie middenvelders en drie aanvallers. Het voordeel van deze opstelling is dat hij zowel verdedigend als aanvallend kan zijn. Dit ligt vooral aan de functie van de middenvelders. Er ontstaan in deze opstelling veel driehoeken op het veld, waardoor de bal op veel manieren bij het doel van de tegenstander kan komen.
442
Ook 442 is een voetbal opstelling die vaak voorkomt, maar nu met de nadruk op verdediging. Vier verdedigers, vier middenvelders en twee aanvallers vullen het veld. De formatie kent twee varianten: de 442 in lijn en de 442 in ruit. Bij de eerste opstelling staan de middenvelders op een lijn, waarbij ze de breedte van het veld beslaan. Dat zorgt voor een brede verdediging, waarbij er altijd wel iemand is om de tegenstander tegen te houden. Bij de tweede formatie vormen zij een ruit op het midden van het veld. Dat maakt de opstelling meer aanvallend.
343
Een opstelling met 343 kom je niet vaak tegen in het amateurvoetbal, want deze is voor de echte professionals. Met drie verdedigers, vier middenvelders en drie aanvallers ligt de nadruk echt op de aanval, terwijl de verdediging het met weinig moet doen. Dit betekent dat de middenvelders de verdedigers nog meer moeten ondersteunen, terwijl ze ook de voorzetten moeten geven aan de aanvallers. Dat vraagt om veel uithoudingsvermogen en een uitstekende techniek.
4231
4231 is eigenlijk een andere benaming voor 433 met de punt naar voren. Op het veld staan vier verdedigers, twee middenvelders, drie aanvallers en nog één spits. Het enige echte verschil is dat de middenvelders en aanvallers een iets duidelijkere rolverdeling hebben. De middenvelders zijn er vooral voor de verdediging, terwijl de aanvallers willen scoren of voorzetten geven aan de spits.
532
Verdediging is het belangrijkste punt wanneer een team in 532 speelt. Met vijf verdedigers, drie middenvelders en twee aanvallers staan de meeste spelers op de eigen helft van het veld. Door de hele breedte van het veld te bezetten, is het makkelijker om de tegenstander tegen te houden. Een ander voordeel van deze opstelling is dat er minder problemen zijn wanneer een speler wegvalt. De verdedigingslinie blijft dan sterk.
352
Het middenveld is druk wanneer een team in 352 speelt. Bij deze opstelling zijn er drie verdedigers, vijf middenvelders en twee aanvallers. Vaak hebben de middenvelders verschillende taken. Zo is het gebruikelijk om drie verdedigende middenvelders te hebben en twee teamleden die de bal aangeven aan de aanvallers. Dat zorgt voor veel balans op het veld.
451
Een van de meest verdedigende voetbal formaties is de 451. Met vier verdedigers, vijf middenvelders en één aanvaller ligt de nadruk op het voorkomen van doelpunten en niet op het scoren van goals. Dat is misschien een uitkomst wanneer gelijkspelen voldoende is om verder te komen in een toernooi, maar de meeste teams willen toch scoren. Er komt dan veel druk te liggen op de ene aanvaller in deze opstelling. Daarom is deze formatie alleen een verstandige optie wanneer een team geen goede aanvallers heeft.
4321
4321 staat ook wel bekend als de kerstboomformatie. Dat heeft alles te maken met de vorm van deze opstelling, met spelers die een pijl richting het doel van de tegenstander vormen. Vier verdedigers, drie verdedigende middenvelders, twee aanvallende middenvelders en één spits zorgen voor de formatie. De opstelling staat bekend om zijn balans. Er is voldoende verdediging, maar ook alle ruimte voor sterke aanvallen.
235
De 235 is geen populaire opstelling in het moderne voetbal, maar wel interessant voor teams die sterk willen aanvallen. De formatie bestaat uit twee verdedigers, drie middenvelders en vijf aanvallers. Het voordeel van deze opstelling is dat de aanvallers veel meer opties hebben om een doelpoging te wagen. Door de tegenstanders vanuit verschillende hoeken op te jagen, is de kans op een goal groter. Het gebrek aan verdediging is wel een groot nadeel aan deze formatie.
334
Waar de 334 vroeger erg populair was, kom je deze opstelling tegenwoordig minder tegen. De formatie bestaat uit drie rechte lijnen op het veld met drie verdedigers, drie middenvelders en vier aanvallers. Dat maakt de verdediging vrij zwak, maar als team heb je wel de mogelijkheid om veel druk te zetten op de tegenstander. Met vier aanvallers sta je zeker sterk, maar je verdedigers moeten deze opstelling aankunnen.
424
De Brazillianen hadden lange tijd succes met deze opstelling. Bij de 424 speel je met vier verdedigers, twee middenvelders en vier aanvallers. Het idee achter de opstelling is dat aanvallers veel druk zetten, terwijl verdedigers een tegenaanval makkelijk opvangen en de bal weer doorspelen naar de aanvallers. Deze formatie komt niet meer vaak voor, vooral omdat het middenveld te zwak is. Hierdoor is het voor de tegenstander te makkelijker om richting de goal te komen.